سه‌شنبه، دی ۲۳، ۱۳۹۹

در باره موضوع زهرا موسوی

ما انسانها چیزی نیستیم جز خاطره تاریخی و بعضی از آنها ما را رها نمی کند هر جا برویم و هرچه که باشیم. دلیل اینکه من آن حادثه را یاد کردم این بود که ممکن است زهرا بیاید و بگوید آری، من چنین چیزی گفتم، معذرت می خواهم. من آن لحظه آدم خوبی نبودم. همه خطا می کند. با معذرت خواهی چیزی اتفاق نمی افتد جز التیام.

اتفاقا این موضوع را من قبلا به انگلیسی نوشته بودم ولی خواستم به فارسی نشر کنم. انگلیسی آن بخشی کلانتری است که من در باره رادیو آزادی وفضای تعبیض جنسیتی و نژادی آنجا نوشته ام. آن را به وبلاگ انگلیسی ام نشر می کنم. این نوشته قسمتی از پروژه ای بود که من در کلاس انجام دادم. این بخشی از یک پروژه روانکاویی بود در باره تبعیض و نژاد پرستیی که من تجربه کرده بودم.

شنیده ام که بعضی ها گفته اند که هنوز فلانی تغییر نکرده و این نوع نوشته ها ضد زن است. خیلی از این زنانی که واکنش نشان داده اند هزاره اند. من واکنش آنها را درک می کنم. ولی این را به یاد داشته باشیم که رنج زنان هزاره چند لایه است، زن بودن فقط یکی از آنهاست. زنان هزاره هم به خاطر اینکه هزاره است تاوان می پردازند و هم به خاطر زن بودنش. این امری مواخر یک مشکل عمومی است برای همه زنان افغانستان. زهرا عضوی از آن جامعه است و اگر او بیشتر از همه درد تبعیض علیه زن بودنش و نژادپرستی را تجربه نکرده باشد که کمتر نکرده است. کسانی که علیه زهرا کامپاین راه اندازی کرده اند و علیه او تبلیغات سوء می کنند داستان آن ها جداست. آنها از هر فرصتی از آب گل آلود ماهی می گیرند ولی مهم این است که ما همه باید علیه تبعیض مبارزه کنیم چه از نوع نژادی باشد یا از جنسیتی، همان کاری که زهرا و زنان آزادی خواه دیگر می کنند ولی زهرا یک عذرخواهی بدهکار است. او می تواند از طریق ایمیل یا تماس اینجا به من پیام بفرسته  و عذرخوانی بکند. من آن مطلب را پاک می کنم و عکسش را (ورژن اصلی) منحیث تحفه برش میفرستم. 

و کسانی که لکنت دارند

بسیاری اند که از لنکت stammer رنج می برند، برای شان مایه افسردگی شده است، از اجتماع دوری می کنند. در همه جوامع لکنت را یک عیب می پندارند اما در جوامع غیرپیشرفته ای مثل افغانستان این امر نه تنها یک عیب ذاتی بلکه اجتماعی است و ای بسا که مذهبی است. مثلا شنیده ایم که می گویند بچه فلانی اینطور نبود اگر پدرش و خانواده اش فلان رقم بود. خدا آنها را شرمانده است. گناه پدر و مادرش فرزندانش را گرفته است.

جو بایدن لکنت داره و بارها آن را در مله عام اذعان کرده است. این ویدیوی کوتاه را ببنید، آدم های که فکر می کردند لکنت مانعی باشد تبدیل به یک موضوع الهامبخشی شده است. از پسر بچه ای که نمی تواند نامش را بگوید تا خبرنگار بی بی سی، تا عضوی پارلمان انگلستان و رئیس جمهور آمریکا، همه لکنت داشته اند اما نگذاشته اند مانع رسیدن به اهداف شان شود.

شنبه، دی ۲۰، ۱۳۹۹

پناپتیکان اسلامی

ایده پناپتیکان (Panopticon) را به به جرمی بنتام نسبت داده اند. طرح ایده پناپتیکان اجازه میده به تمام زندانیان که همزمان توسط یک زندانبان نظارت بشوند بدون اینکه پی ببرند تحت نظارت هستند. این امر در علوم اجتماعی کاربرد زیادی پیدا کرده. چیزی که برای من جالب است اینه وقتی به اسلام نگاه کنیم، مفهوم پناپتیکان کاربردتر می شود. شما به همین احکام امر به معروف و نهی از منکر توجه کنید، نیاز نیست پلیسی شما را نظارت کند، خود اسلام امر نظارت را درونی می سازد. یعنی وقتی شما در یک جامعه اسلامی زندگی می کنید، نیازی نیست به خاطر فعالیت های تان پلیسی و حکومتی همیشه شما را نظارت کند، اسلام این را درونی سازی کرده است و این یک درونی سازی تاریخی است. شما عملا در درون یک پناپتیکان زندگی می کنید که نه تنها فعالیت های همدیگر را نظارت می کنید بلکه خود از این امر ناآگاهید که نظارت می شوید. 

چهارشنبه، دی ۱۷، ۱۳۹۹

وقتی دموکراسی می میرد

امروز جلسه کانگرس در باره تصویب آرای الکترال کالج ها نسبت به برنده شدن بایدن را زنده می دیدم که یک دفعه جلسه بهم خورد. قانون گذاران از جای شان بلند شدند، بعضی های شان طرف درهای خروجی هجوم بردند و بعضی های دیگر زیر میز خم شدند. ویدیو سریع قطع شد. من رفتم پی کارم. وقتی برگشتم رفتم سراغ انترنت. دیدم وضعیت خیلی تغییر کرده. جمعتی از حامیان ترامپ را دیدم که از دیوارهای کانگرس بالامیروند و بعضی های دیگر وارد ساختمان شدند. دیدن این صحنه برای من شوک آور بود. به این فکر کردم که خیلی زیاد اعتماد مان نسبت به دموکراسی نباید خیلی زیاد راسخ باشد و دیگر اینکنه آنچیزی را که ما در کشورهای جهان سوم می بینیم، ممکن است در پیشرفته ترین دموکراسی های دنیا اتفاق نیفتند. نمونه آن را امروز در واشنگتن دی سی دیدیم. این مایه شرمساری همه آمریکایی هاست و خصوصا آنهایی که وجدا بیدار دارند. 

سه‌شنبه، دی ۱۶، ۱۳۹۹

سیر قهقرایی

 همه چیز در همه جا در حال تغییر مثبت است به جزء افغانستان. در آن ویرانه قومی شب ها خواب ویرانی و قتل عام اقلیت های را می بینند و روزها دقیقا آن را اعمال می کنند. مردمی که از سرزمین های شان رانده شدند، برده شدند و حالا در سنگلاخ های دور و دره های بی آب و علفی زندگی می کنند که اگر از گرسنگی نمیرند زنده بودن شان نه تنها به کسی ضرری نمی رساند بلکه موهبتی است. 

پی بردن به روان اجتماعی مردم جنوب دشوار نیست. کافی است به حال و گذشته ها نگاه کنیم. به عملکرد پادشاهان و حکمرانان شان و نیز به همین وضعیت موجودی که آنها قبضه کرده اند. خوشی و نشاط، غم و اندوه تمام مردم در دست آنهاست. تصور کنید که پشتون ها روزی از جنگ خسته شوند و بخواهند در صلح زندگی کنند. تصور کنید آنها تصمیم بگیرند به زندگی عادی برگردند و بخواهند فرزندان شان مکتب بروند. چه نشاطی خواهد داشت. مردم از شادی در سرک ها خواهند ریخت و جشن و شادی برپا خواهند کرد. در سالهای گذشته نمونه های آن را دیدیم. وقتی صلح چند روزه اعلام شد، مردم به سرک ها ریختند و طالبان را در آغوش گرفتند، عکس  یادگاری گرفتند، اما همه چیز گذرا بود. اهریمن هیچ گاه از ذات خود بیگانه نشد و نخواهد شد.

دوشنبه، دی ۱۵، ۱۳۹۹

وبلاگ عزیز!

 من نمی توانم با وبلاگ وداع کنم. حالا بیشتر از گذشته این انگیزه در من شدت گرفته که به وبلاگ نویسی ادامه بدهم. مهم نیست که کسی اینجا را میخواند یا نه، مهم این است که من این وبلاگ را برای خودم زنده نگهدارم. به جایی اینکه در کتابچه بنویسم و بگذارم زیر بالشت، اینجا مینویسم هرچند هم نوشته ها خصوصی باشد. من از لایک و قلبک گذاشتن خوشم نمی آید. میدانم، این سمبول ها جای کلمات را کم کم گرفته اند یا میگیرند ولی من هنوز نمی پذیرم با سمبول حرف بزنم. دوست دارم بنویسم هرچند بی معنی ولی در قالب کلمات. 

من نویسنده خوبی نیستم و هرگز نبوده ام. ولی حرف برای گفتن داشته ام و دارم. پس خیلی زیاد مهم نیست که در چه قالبی بیان کرد، مهم این است که ما بیاندیشیم و بنویسیم هرچند هم دیگران توجه نکنند. نوشتن یک امر شخصی است.

یکشنبه، دی ۱۴، ۱۳۹۹

کشف مارکس

 در طی هفته های گذشته مارکس خواندم. برای اینکه بعضی تیوری های ماتریالیسم تاریخی اش را بهتر بفهمم سراغ فویر باخ و هگل رفتم. چقدر خوشحالم از این کشفم و چقدر غبطه میخورم به کسانی که زودتر مارکس را کشف کردند، خوانده اند و فهمیده اند. امروز به این میاندیشیدم که اگر مارکس را 15 یا 20 سال پیش خوانده بودم، درک من از جهان و وضعیت موجود بهتر بود و ای بسا که موقعیت شخصی ام. برای این چند روز، یک حس خیلی سنگینی مملو از فقدان و از دست رفتن زمان بر من غلبه کرد. چه چیزهای را که ما از دست ندادیم! چه فرصت های که تبدیل به قدرت و توانایی بود بی توجه از کنارش رد نشدیم! چقدر بدیهی پنداشتیم چیزهای که مهیا بود ولی حالا به آن می چسپیم. بهرحال، خوشحالم از اینکه مارکس را کشف کردم هرچند دیر. چقدر فکر بکری داشته، چقدر فهم درستی از اجتماع و تاریخ فهم بشر داشته و چقدر خوش فکر بوده! 

شنبه، دی ۱۳، ۱۳۹۹

فهم مخدوش از وقایع

 چند روز پیش با دوستی در مورد حملات زنجیره ای علیه روزنامه نگاران و فعالان حقوق بشر و یا هم کسانی که سرشان در تن شان میارزد، صحبت می کردم. استدلال این دوست این بود که بعد از شش ماه مردم خسته می شوند و علیه طالبان به پاه می خیزند. این دوستم سالهاست در مطبوعات کار می کند. نگاه اینقدر ساده انگارانه به وضعیت موجود نه تنها اشتباه است بلکه خطرناک است. این وضعیت نامعلوم که همه بسر می برند، معلوم نیست پایانش به کجا خواهد انجامید. هنوز سازمان های امنیتی و اطلاعاتی به این مسئله نتوانسته اند پی ببرند که پشت این نوع حملات اسرارآمیز کیهایند. 

چهارشنبه، دی ۱۰، ۱۳۹۹

Zahra Mousawi زهرا موسوی و داستان هزاره موشخور


نوت: این یادداشت فقط یک خاطره است نه چیز دیگر. برای من شخصا نژاد (سید و هزاره و نژادهای دیگر) یک برساخت اجتماعی و فرهنگی است نه بیولوژیکی. انسانها همه شبیه همند و اجداد همه ما به آفریقا برمیگردد. 


امروز در آرشیو عکس های از رادیو آزادی به عکس زهرا موسوی برخوردم. من از آگست سال ۲۰۰۲ تا آگست ۲۰۰۳ در رادیو آزادی منحیث مدیر فنی کار کردم و بعد از کار اخراج شدم.

این عکس مرا به یک لحظه تلخی از زندگی ام برد. من تازه در رادیو استخدام شده بودم، شاید ماه اولم بود. یک روز ريس اداری جنرال ابراهیم به من گفت، این دختر را میشناسی؟ اشاره کرد به بیرون. رویم را چرخاندم، دیدم جلوی دفتر رئیس رادیو، احمد تکل، دختر باریک اندامی از کتاره های آهنی گرفته و به پاین نگاه می کند.

ما در منزل چهارم مصطفی هوتل در چهار راه صدارت بودیم بعدا رفتیم وزیر اکبرخان. من گفتم "نه، نمیشناسم." گفت "این میخوایه وظیفه بگیره ولی از راه دیگر." پرسیدم "از چه راهی؟" دستش را زیر میز برد، پس و پیش تکان داد، گفت "این طوری؟" بعد گفت "از هزاره شماس." من گفتم "خوب به من چه؟" گفت "از قوم تان اس." بهرحال، من آنروز مصروف شدم ولی همان روز وقتی از کنارش تیر شدم برش سلام دادم. روسری سیاه، شلوار سیا و بالاتنه سفید به تن داشت. دختر خوشتیپی بود.

هزاره ها تازه از یک دوره قتل عام بیرون شده بود. دیدن یک هزاره دیگر برای من خیلی هیجان انگیز بود.

دو روز بعد دیدم دوباره پیش دفتر احمد تکل از کتاره گرفته پاین را سیل می کرد. رفتم که خودم را معرفی کنم. وقتی به او رسیدم، گفتم "سلام"، به لحجهء غلیظ ایرانی جواب داد "سلام." من خودم را معرفی کردم، گفتم "هزاره ام از غزنی. در این رادیو هزاره ها کم است. فقط سه نفریم. بعد ازش پرسیدم، "شما هم هزاره استید." گفت "نه، خدا سگم را هزاره نکنه، هزاره موشخور!"

برای لحظه ای پیش چشمم تاریک شد. سرم را خم گرفته رفتم دفتر. پاهایم سنگین بود. نمیدانم چطوری به دفتر برگشتم. جنرال ابراهیم از دفتر مرا دیده بود. وقتی برگشتم ازم پرسید "گپ دادیش؟ چرا چهره تو گشته او بچه؟ کدام گپ بد برت گفت؟" من گفتم " نه، او هزاره نیست." خنده کرد، گفت "ایلای ما بتی، قیافه اش که مثل شماست" فوزیه معاون اداره به من تیز سیل کرد گفت، "کدام گپ خو شده او بچه." من چیزی نگفتم.

بهرحال، آن روز خیلی سخت گذشت. حداقل تا آن لحظه به کسی اجازه نداده بودم مرا تحقیر نژادی بکند. خیلی سنگین تمام شد برایم. تا یک سالی که من در رادیو بودم زهرا کارمند رسمی نبود ولی کارش را بصورت داوطلب و کانترکت از طریق احمد تکل و بعد از طریق رزاق مامون در برنامه های اطفال شروع کرد و تا زمانی که من بودم ادامه داد. آوازه بود که در این مدت احمد تکل و رزاق مامون از او استفاده جنسی می کردند. البته بعدا، رسمی استخدام شده بود، نمیدانم قضیه به کجا رسید. ولی در طی آن مدتی که در رادیو کار کردم، هر روز که او را در دفتر میدیدم، گویی کسی نیشتری در من فرو می کند. هر روز یک راسیست را میدیم که از هزاره ها نفرت داشت.

این حادثه را من با احمد بهزاد و بصیر بگزاد در میان گذشتم. آنها تنها هزاره های بودند که پیش از من در رادیو آزادی استخدام شده بودند. هر دوی شان ناراحت شدند. گفتتند او بی بی است. باید از ما می پرسیدی. بصیر بگزاد را بعدا به بهانه ای از کار برکنار کردند. رادیو آزادی در دست پشتون ها بود و به هر بهانه ای هزاره ها اخراج می کردند.

امروز وقتی به این عکس برخوردم، رفتم در انترنت زهرا موسوی را سرچ کردم. دیدم آدم کلانی شده، حرف های کلانی در مورد حقوق بشر، آزادی و برابری جنسیتی می زند. موهایش را کوتاه کرده است، فیمینیست شده است.

نوت: این عکس را من در دسامبر 2002 در دفتر رادیو آزادی در سرک 15 ویز اکبرخان ازش گرفتم.

*****

در پیوند به این موضوع و پاسخ بعضی ها من این یادداشت را نوشتم. در صحفه اصلی بروید آخرین مطلب است.

سه‌شنبه، تیر ۰۴، ۱۳۹۸

عرب ها از اسلام فاصله می گیرند

اخیرا یک تحقیق جامعی که در میان اعراب خاور میانه صورت گرفته نشان میدهد که عرب ها از اسلام فاصله می گیرند. این تحقیق توسط موسسه تحقیقی عرب برومتر (Arab Barometer) در دانشگاه پرنستون بین سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ انجام گرفته است.

چند چیز در این تحقیق جالب است:

۱. شمار بی دینی در همه کشورهای خاور میانه در حال شد است (خبر خوشحال کننده است، نه؟)

۲. زنان حق تصمیم گیری در سطح ملی (بیرون از خانه) را دارند اما نمی توانند در مورد مسایل خانوادگی تصمیم بگیرند.

۳. قتل ناموسی پذیرفته شده تر از هم جنسبازی است.

۴. در میان اعراب اردوغان چهره محبوتر از ترامپ و پوتین است.

۵. اعراب اسرایل را بزرگترین خطر می پندارند.

یکشنبه، خرداد ۱۲، ۱۳۹۸

Kiss them for me

یکی از بهترین آهنگ های که در این هفته شنیدم آهنگ "آنها را از طرف من ببوس" توسط سوزی سو (Siouxsie Sioux) از آلبوم خرافات (Superstition) است. سوزی این آهنگ را با گروه راک انگلیسی بنام Siouxsie and the Banshees که در ده هفتاد میلادی ایجاد کرده بودند، ثبت کرده است. شنیدن این آهنگ اتفاقی بود. شب گذشته من به برنامه شبانگاهی ان پی ار گوش میدادم، مدیر برنامه اعلام کرد که به مناسب سالگرد خواننده این آهنگ قرار است یکی از مهمانان هفته این قطعه را اجرا کند. خواننده جوان و وکالیست Madison Cunningham خیلی قشنگ اجرا کرد. بعد رفتم آنلاین و آهنگ را با صدای اصلی سوزی سو یافتم.

جمعه، خرداد ۱۰، ۱۳۹۸

عمده ترین مشکل کشورهای اسلامی

عمده ترین مشکل مردمی که در کشورهای اسلامی زنده گی می کنند این است که دو نوع حاکمان بر آنها حکومت می کنند: یک آنهایی که صدها سال پیش مرده اند و دیگری آنهایی که الان زنده اند. مسلمانان هنوز نتوانسته اند با دنیای فعلی خو و عادت کنند. برای اکثر مسلمانان زندگی ایده آل برگشت به ۱۴ قرن قبل، همان زمان محمد و خلفای راشدین است. محمد و خلفا قرن هاست که مرده اند، اما الان مثل یک رژیم مستبد و دژخیم صفت بر روح و روان میلیون ها انسان حکومت می کنند. از این نظر، مسلمانان آزادی و اختیار ندارند و هرآنچه اتفاق میفته، با تکیه و اعتبار حکمرانان مرده است. 

مشکل دیگر مسلمانان حاکمان فعلی است. عملکرد حاکمان فعلی هم تحت تاثیر مردگان است، یعنی بدون مراجعه به مردگان، آنها نمی توانند کار کنند. درست است که چارچوب حکومت های کشورهای اسلامی سکولار و مدرن است اما نباید فراموش کرد که عاملان آن برای گرداندن چرخ نظام نیاز به پذیرش و اعطای جوازی دارند که هنوز در دست مردگان است. 

خلاصه اینکه، تا زمانیکه حکمرانان مرده بر کشورهای اسلامی حکومت کنند، وضعیت مردم تغییر نخواهد کرد.

contact

نام

ایمیل *

پیام *