و این خیابان پایان ناپذیر

 یک روز دیگر
یک سرنوشت دیگر
و این خیابان پایان ناپذیر

نمیدانستم تا وقتی از هم دور شدیم

0 comments Posted by Nasim Fekrat

the Orwellian world

من تازه متوجه شدم که تاثیر وبسایت های اجتماعی، خصوصا فسبوک چقدر عمیق بوده تا اندازه ای که معیار برای درک حقیقت از بین رفته است و دیگر از حقانیت خبری نیست. به همان اندازه که این سایت های غول ما را به هم نزدیک می کند، دو برابر ما را از همدیگر دور نیز می کند. این دوری و فاصله گرفتن از همدیگر هم ادراکی است و هم مفهومی. این تاثیر را فقط می شود در ادراک های مان از محیط و افراد جستجو کرد و از طریقی که ما آنرا دریافت می کنیم: "تاثیر فرد سوم" (third person effect). فضای که در چنین وضعیتی خلق می شود کلا یک فضای ناپایدار و بی اعتمادی است. کاملا یک جهانی اورلی. اشباع شده در خود و خودبینی. انکار حقیقت و سرانجام فرو رفته در کام مولتی فرنیا (multiphrenia)، یعنی متلاشی شده و تجزیه شده از خود به هزار نسخه دیگری از خود. این است وضعیت جهان ما اکنون. به همان اندازه که ما از هم دور می شویم و تجزیه می شویم، از خود هم بیگانه می شویم. این بیگانگی نه تنها حسی است بلکه ادراکی و مفهومی است. 

0 comments Posted by Nasim Fekrat

یافت شده: شعری از گوته

این شعر گوته را من چهار سال پیش از آلمانی به فارسی ترجمه کردم. امروز دوباره خواندم، لذتش چند برابر بود. قدرت تخیل گوته تحسین برانگیز است. تصویری که او می سازد خیلی نزدیک به واقعیت است. در خیلی مواقع میشه او را با بیدل مقایسه کرد.

دوستانی هستند که بهتر از من به هر دو زبان تسلط دارند، اگر این متن را خواندید، لطف کنید نظر تان را بنویسید.

Gefunden Ich ging im Walde so für mich hin, und nichts zu suchen, das war mein Sinn. Im Schatten sah ich ein Blümchen stehn, wie Sterne leuchtend, wie Äuglein schön. Ich wollt es brechen, da sagt' es fein: Soll ich zum Welken Gebrochen sein? Ich grub's mit allen den Würzlein aus, zum Garten trug ich's am hübschen Haus.

یافت شده در جنگلزاری قدم گذاشتم  نه اینکه دنبال چیزی باشم  همینطوری  برای دل خودم  .نیتم چیزی جز این نبود ناگاه  دیدم   در سایه ای گل کوچکی ایستاده است   درخشان بسان ستاره ها  .براق همچون چشمان ریز زیبا  هوای چیدنش به سرم زد  :ناگه، با ظرافت و نرمی، گفت  من پژمرده میشوم  .اگر چیده شوم  با ریشه اش  از دل خاک بیرون کشیدم  بردم اش به باغچه ای  در مجاورت  .خانه ای که دوستش دارم  در گوشهء دنجی  نشاندمش  از آن روز تا حال  از شکوفه هایش  .در وجدم

Poet: Johann Wolfgang von Goethe - Source
(Trans. Nasim Fekrat, July 13, 2016)

0 comments Posted by Nasim Fekrat

خرده هویت ها و مشکلات نظریه جهانی حقوق بشر

پایه های  تیوری حقوق بشر بر فرضیه یونیورسالیزم حقوق ذاتی و طبیعی انسانها استوار است. به این منظور که خارج از رنگ و پوست، فرق نمی کند انسان در هر کجا باشد انسان است. این عالی و دقیق است اما مشکل کار در کجاست.

وقتی ما این فرضیه ها را در تاریخ، فرهنگ و اجتماع پیاده کنیم چیزی نیست جز ابسترکت. یعنی تقریبا نامفهوم. شنیده ام که بعضی ها می گویند هویت های مثل هزاره، شیعه، افغانستانی و فلان و فلان اهمیت نداره، ما همه انسانیم. شعارهای شان در فسبوک این است: "بیایید انسان باشیم نه هزاره." خیلی خوب و قبول، ما میتوانیم انسان باشیم، اما انسان هزاره قبل از اینکه هرچیز دیگری باشد هزاره است. خصوصیات فرهنگی و تاریخی انسان هزاره مقدم بر دیگر هویت هاست. در افغانستان، مردم بقیه اقوام، هزاره ها را اول هزاره می بینند بعد انسان.  چون هویت اتنیکی هزاره ها اول می آید، هویت های دیگر موخر است. به هزاره منحیث ساکنین بومی نمی بینند. به همین خاطر است که همیشه برای بیگانه سازی هزاره ها از نام های تحقیرآمیز نژادی مثل "هزاره موشخور،" "خدا سگم را هزاره نکنه،" "قلفک چپات" و ده ها نوع تحقیر نژادی دیگر.

حتما تجربه کرده اید که شئونیست های فرقه‌ غالب یا حاکم، یکی از استراتیژی شان برای محو تاریخ هزاره ها در افغانستان از همین اسلوب فرضیه های یونیورسالیزم استفاده می کنند. یادم است وقتی با برادران تاجیک و پشتون از قتل عام هزاره ها توسط عبدالرحمن خان و طالبان سخن به میان می آمد، خیلی زود برافروخته می شدند و عجولانه می گفتند، این حرف ها را نگویید چون به وحدت ملی صدمه وارد می کند. ما باید گذشته را فراموش کنیم. این جمله خیلی خطرناک است: "بیایید گذشته را فراموش کنیم." آنها علاقمند نبودند که درد تاریخی هزاره را بشنوند. تحمل شنیدن داستان قتل عام هزاره ها را نداشتند.

چطور می شود به آنها باور و اعتماد کرد وقتی تحمل شنیدن تاریخ رنج و ستمی که بر منی هزاره رفته است را  ندارند اما می خواهند ما باهم بسوی آینده مبهم حرکت کنیم که گذشته آنرا تعیین می کند؟

وقتی کسی می گوید، فراموش کنیم، یاد تان باشد که او بخشی از تاریخ و هستی شما را میخواهند انکار کند. انکار تاریخ، یعنی انکار حضور تو در حال و آینده. وقتی تو در گذشته نفی شدی، نفی و انکار وجود تو هم در حال ممکن پذیر است و هم در آینده.

سالها پیش، دو تا مستند در مورد جراحی بینی در افغانستان دیدم. از داکتران می پرسند، "اکثر مشتری شما کیهایند؟" داکتران در پاسخ میگویند، "زنان هزاره." می پرستند، "چرا زنان هزاره؟" می گویند، "چون قیافه آنها غیرعادی است، آنها می خواهند عادی شوند، مثل دیگران." به این دقت کنید. زن هزاره، وجود فزیکی او درحالت عادی غیرنرمال است. با جراحی آنها می خواهند مثل بقیه مردم شوند. این ایدیولوژیک هژمونیک است که بستر چنین فکری را رونق می دهند. این نظریه داکتران بود.

ولی وقتی از دختران هزاره سوال می کردند، جواب آنها متمرکز به زیبایی بود نه عادی شدن چهره شان مثل تاجیک و پشتون. این ایده برتربینی فقط در ایدیولوژی هژموننیک قومی رشد می کند و ما باید نگران این پدیده هژمونیک باشیم چون ایدهء غیرعادی جلوه دادن انسان هزاره را عادی سازی می کند. این دقیقا همان چیزی است که گرامشی (Gramsci) در یادداشت های از زندانش بنام کامون سینس (common sense) یاد می کند. یعنی وقتی یک پدیده تبدیل به شعور اجتماع می شود، آنوقت هر نوع نگاه انتقادی در باره آن غیرمنطقی بنظر می رسد. این در دراز مدت برای هزاره ها بنیان برافکن است.

شاید زنان هزاره این را نپذیرند که نمی پذیرند و خودشان را کمتر از دیگران نمی بینند، اما دیگران آن طوری قضاوت نمی کنند. آنها با پدیده بنام هزاره مشکل دارد که هویت جزء آن است. به همین خاطر است که من فکر می کنم برای زنان هزاره در افغانستان، هویت قومی/نژادی مقدم بر جنسیت است چون وقتی کسی به پدیده ی بنام "هزاره" هویت قایل نباشد، تاریخ او را انکار کند، او را سلب صلاحیت و خصوصیت های انسانی کرده است. برای هر نوع مبارزه مدنی باید این اصل مهم را به یادداشت که هویت هزاره بودن مقدم بر جنسیت است. یک زن هزاره بیرون از خویش، یعنی وقتی با اقوام دیگر در جامعه افغانستان وارد معامله می شود، اول هزاره است بعد زن. همین استدلا ل برای مردها صدق می کند.

رسیدن به چنین خودآگاهی ضروری است و این نه تنها کمک می کند تا هزاره ها (زن و مرد) در عین حالیکه از حقوق مدنی و طبیعی خود آگاهی پیدا می کنند تا بتواند من حیث یک هویت مستقل در معاملات سیاسی و اجتماعی مشارکت فعال داشته باشند، بلکه از متاع و کالایی شدن در بازارهای حقوق بشر، حقوق زن، و فیمینسم هم امتناع یا جلوگیری کنند. 

0 comments Posted by Nasim Fekrat

سیستم مقصر است نه افراد

 وقتی به قضایای رادیو آزادی نگاه می کنیم نباید توجه مان به افراد شود. افراد افکار شان عوض می شود، رشد می کنند، بردبار می شوند، و با مردم دیگر عادت می کنند ولی از یاد نبریم که این سیستم است که افراد را به جهتی سوق می دهد. کسانی مثل غفور لیوال، احمد تکل، زهرا موسوی و دیگران ممکن است همان آدم های نباشند که 18 سال پیش بودند. آنها تغییر کرده اند. در طی این 18 سال پیش، به همان اندازه که افغانستان تغییر کرده است مردم و افکار شان تغییر کرده است. پس ما نباید شخصا به جان یک نفر بیفتیم، در عوض توجه مان را به رادیو آزادی و ایدیولوژی هژمونی قومی که علیه هزاره ها تا حال پیاده کرده است تمرکز کنیم. ما این سوال را از خود بپرسیم که چطور ایدیولوژی هژمونی قومی وارد سیستم می شود و چگونه افراد تحت تاثیر آن قرار می گیرد.

0 comments Posted by Nasim Fekrat

استدلال معیوب که منجر به بی عدالتی می شود

 شنیده ام بعضی های که نسبت فرهنگی شان به سیدها می رسد منت گذاشته اند که برای هزاره ها کار کرده اند و به همین خاطر هزاره ها نباید علیه نفرت های نژادیی که سیدها مرتکب می شوند زیاد حرف بزنند. این استدلال به همان اندازه که معیوب است خطرناک است. هر سید، هر تاجیک و هر پشتونی که روی اقلیت هزاره ها کار می کنند باید در کنار شان بایستند. زیرا به همان اندازه که آنها برای هزاره ها از طریق حرفه ای شان کار کرده اند به همان اندازه نفع برده اند، سفر رفته اند، به اجتماع وارد شده اند، جاه و منزلت پیدا کرده اند. به اصطلاح دیگر، فرهنگ و تاریخ مردم هزاره متاع یا کالای بوده است که آنان ازش استفاده کرده اند و می کنند. تاریخ و فرهنگ هزاره ها بسیار غنی است و آنها فقط از این بستر استفاده کرده اند و رشد کرده اند. نباید منت بگذارند. این خودش بیعدالتی می آورد. موضوع زهرا موسوی را هم در همین بستر بیعدالتی باید بررسی کرد. فرهنگ، تاریخ و حتی درد و رنج زنان موشخور هزاره (به قول زهرا) متاع و کالای شده است که در بازار حقوق زنان و فیمینسم رد و بدل می شود و برای عده ای جاه طلب، تبدیل به سرمایه (اجتماعی) می شود.

در غرب، محققین و کسانی که با مردم بومی و اقلیت های تحت ظلم کار می کنند در روزهای "پلده تنگی" در کنار شان میاستند و از آنها حمایت می کنند. در کجا دیدیم که حرکت های اعتراضی اقلیت ها علیه بیدادگری سفیدها و گروه های فاشیست باعث رنجش آن افراد شده است؟ این تنها در افغانستان و آن فرهنگ معیوب ممکن است. سیدها به جای اینکه ناراحت شوند، باید بیایند بر علیه نفرت هژمونیک قومی علیه هزاره ها (که خود بخشی از آنهاست ) اعتراض بکنند. باید از خود بپرسند که چطور یک نفر که روزی خودش پاسدار ومروج خشونت و نفرت هژمونیک نژادی علیه هزاره ها بوده، حالا آماده از همان مردم و زنانش دفاع می کند؟ مثل این می ماند که یک راسیست را جلودار حقوق بشر هزاره ها قرار بدهیم و او بیاید کارش را اینطوری آغاز کند: "خوب! دختر هزاره موشخور! خیلی ازت بدم میایه، میدانم که تو هزاره ی! آلی بگوی که درد و رنج تو چیست که مه از لحاظ حقوق بشری برت راه حل تجویز کنم."

0 comments Posted by Nasim Fekrat

به ایدیولوژی تمرکز کنیم نه فرد

وقتی موضوع تحقیر نژادی در میان می آید شخص نباید مورد توجه قرار بگیرد بلکه بیشتر باید روی آن تروپ های تحقیر آمیز نژادی تمرکز شود. به این معنی که ما نباید زیاد روی یک شخص تمرکز کنیم. فرد تغییر می کند و همینطور باور ها و دیدگاهایش. ولی من نمی فهمم آدم در چه شرایطی قرار می گیرد که آن تروپ های تحقیرآمیز نژادی را به زبان می آورد؟

 مهم اینجاست که بستر و وضعیت آن لحظه ای که فرد چنین امر شنیعی را مرتکب می شود بررسی و شکافته شود. مثلا زهرا باید توضیح بدهد که در آن لحظه چه شرایطی و چه چیزی او را تحت تاثیر قرار داده بود که در برابر یک آدم بی غرض به تروپ های تحقیرآمیز نژادی پناه ببرد. این به ما کمک می کند که به بستر این نوع تروپ های تحقیرآمیز فکر کنیم نه به خود زهرا. خود او تنها انتقال دهنده آن است نه پرورنده آن. این تروپ ها بخشی از یک ایدیولوژی نژادی است که بصورت تاریخی توسط اقوام حاکم برای سلب هویت انسانی هزاره ها و نهایتا به انزوا بردن آنها از اجتماع، رشد کرده است. ما باید این ایدیولوژی را هدف قرار بدهیم نه فرد را. افراد سریع تغییر می کنند اما ایدیولوژی نه تنها نمی میرد بلکه سرسختانه برای ماندگاری اش تقلا می کند. ما باید گوشه های پنهان این ماندگاری را کشف کنیم به جایی اینکه به جان یک فرد بچسپیم.

0 comments Posted by نسیم فکرت

چیزی بنام "نژاد" وجود ندارد

 باری، دوستی از من در مورد دی ان ای پرسیده بود و اینکه داده ها را برایش تحلیل کنم. رشته من بیولوژی نیست ولی ما بارها در مورد دی ان ای و ساختار آن درس داشتیم و صحبت کردیم. من به این دوست توضیح می دادم که نژادی بنام "هزاره" از لحاظ بیولوژیکی وجود نداره، این فقط یک بناء یا برساخت/محصول اجتماعی و فرهنگی است. مردمی که خود را هزاره می پندارند وجود دارند همانطور که مردم پشتون، تاجیک و بقیه اقوام وجود دارند ولی اینکه خونی یا دی ان ای مشخصی که آنان را از همدیگر شناسایی بکند وجود ندارد.  اینکه آن دوست پذیرفت یا خیر، باشد. 

وقتی در مورد افراد صحبت می کنم نباید قوم و نژاد آنان را دخیل کنیم مگر اینکه آن فرد و عملکردش در آن بستر گره خورده باشد و از آن نماینده گی بکند. ولی هنوزم، من فکر میکنم این افراد است که در برابر اعمال شان مسئولند نه کسی دیگر. به همین خاطر وقتی ما از کسی انتقاد میکنیم این را باید به یاد داشته باشیم. هدف من از آن خاطره تلخ فقط تا همین حد بود. فرد باید مسئولیت بپذیرد، عذرخواهی بکند، فرقی نمی کند که واقعه ای 20 سال پیش باشد یا 20 روز پیش. یک چیزی اتفاق افتاده است در تاریخ.

0 comments Posted by Nasim Fekrat

در باره موضوع زهرا موسوی

ما انسانها چیزی نیستیم جز خاطره تاریخی و بعضی از آنها ما را رها نمی کند هر جا برویم و هرچه که باشیم. دلیل اینکه من آن حادثه را یاد کردم این بود که ممکن است زهرا بیاید و بگوید آری، من چنین چیزی گفتم، معذرت می خواهم. من آن لحظه آدم خوبی نبودم. همه خطا می کند. با معذرت خواهی چیزی اتفاق نمی افتد جز التیام.

اتفاقا این موضوع را من قبلا به انگلیسی نوشته بودم ولی خواستم به فارسی نشر کنم. انگلیسی آن بخشی کلانتری است که من در باره رادیو آزادی وفضای تعبیض جنسیتی و نژادی آنجا نوشته ام. آن را به وبلاگ انگلیسی ام نشر می کنم. این نوشته قسمتی از پروژه ای بود که من در کلاس انجام دادم. این بخشی از یک پروژه روانکاویی بود در باره تبعیض و نژاد پرستیی که من تجربه کرده بودم.

شنیده ام که بعضی ها گفته اند که هنوز فلانی تغییر نکرده و این نوع نوشته ها ضد زن است. خیلی از این زنانی که واکنش نشان داده اند هزاره اند. من واکنش آنها را درک می کنم. ولی این را به یاد داشته باشیم که رنج زنان هزاره چند لایه است، زن بودن فقط یکی از آنهاست. زنان هزاره هم به خاطر اینکه هزاره است تاوان می پردازند و هم به خاطر زن بودنش. این امری مواخر یک مشکل عمومی است برای همه زنان افغانستان. زهرا عضوی از آن جامعه است و اگر او بیشتر از همه درد تبعیض علیه زن بودنش و نژادپرستی را تجربه نکرده باشد که کمتر نکرده است. کسانی که علیه زهرا کامپاین راه اندازی کرده اند و علیه او تبلیغات سوء می کنند داستان آن ها جداست. آنها از هر فرصتی از آب گل آلود ماهی می گیرند ولی مهم این است که ما همه باید علیه تبعیض مبارزه کنیم چه از نوع نژادی باشد یا از جنسیتی، همان کاری که زهرا و زنان آزادی خواه دیگر می کنند ولی زهرا یک عذرخواهی بدهکار است. او می تواند از طریق ایمیل یا تماس اینجا به من پیام بفرسته  و عذرخوانی بکند. من آن مطلب را پاک می کنم و عکسش را (ورژن اصلی) منحیث تحفه برش میفرستم. 

2 comments Posted by Nasim Fekrat

و کسانی که لکنت دارند

بسیاری اند که از لنکت stammer رنج می برند، برای شان مایه افسردگی شده است، از اجتماع دوری می کنند. در همه جوامع لکنت را یک عیب می پندارند اما در جوامع غیرپیشرفته ای مثل افغانستان این امر نه تنها یک عیب ذاتی بلکه اجتماعی است و ای بسا که مذهبی است. مثلا شنیده ایم که می گویند بچه فلانی اینطور نبود اگر پدرش و خانواده اش فلان رقم بود. خدا آنها را شرمانده است. گناه پدر و مادرش فرزندانش را گرفته است.

جو بایدن لکنت داره و بارها آن را در مله عام اذعان کرده است. این ویدیوی کوتاه را ببنید، آدم های که فکر می کردند لکنت مانعی باشد تبدیل به یک موضوع الهامبخشی شده است. از پسر بچه ای که نمی تواند نامش را بگوید تا خبرنگار بی بی سی، تا عضوی پارلمان انگلستان و رئیس جمهور آمریکا، همه لکنت داشته اند اما نگذاشته اند مانع رسیدن به اهداف شان شود.

0 comments Posted by Nasim Fekrat

پناپتیکان اسلامی

ایده پناپتیکان (Panopticon) را به به جرمی بنتام نسبت داده اند. طرح ایده پناپتیکان اجازه میده به تمام زندانیان که همزمان توسط یک زندانبان نظارت بشوند بدون اینکه پی ببرند تحت نظارت هستند. این امر در علوم اجتماعی کاربرد زیادی پیدا کرده. چیزی که برای من جالب است اینه وقتی به اسلام نگاه کنیم، مفهوم پناپتیکان کاربردتر می شود. شما به همین احکام امر به معروف و نهی از منکر توجه کنید، نیاز نیست پلیسی شما را نظارت کند، خود اسلام امر نظارت را درونی می سازد. یعنی وقتی شما در یک جامعه اسلامی زندگی می کنید، نیازی نیست به خاطر فعالیت های تان پلیسی و حکومتی همیشه شما را نظارت کند، اسلام این را درونی سازی کرده است و این یک درونی سازی تاریخی است. شما عملا در درون یک پناپتیکان زندگی می کنید که نه تنها فعالیت های همدیگر را نظارت می کنید بلکه خود از این امر ناآگاهید که نظارت می شوید. 

0 comments Posted by Nasim Fekrat

وقتی دموکراسی می میرد

امروز جلسه کانگرس در باره تصویب آرای الکترال کالج ها نسبت به برنده شدن بایدن را زنده می دیدم که یک دفعه جلسه بهم خورد. قانون گذاران از جای شان بلند شدند، بعضی های شان طرف درهای خروجی هجوم بردند و بعضی های دیگر زیر میز خم شدند. ویدیو سریع قطع شد. من رفتم پی کارم. وقتی برگشتم رفتم سراغ انترنت. دیدم وضعیت خیلی تغییر کرده. جمعتی از حامیان ترامپ را دیدم که از دیوارهای کانگرس بالامیروند و بعضی های دیگر وارد ساختمان شدند. دیدن این صحنه برای من شوک آور بود. به این فکر کردم که خیلی زیاد اعتماد مان نسبت به دموکراسی نباید خیلی زیاد راسخ باشد و دیگر اینکنه آنچیزی را که ما در کشورهای جهان سوم می بینیم، ممکن است در پیشرفته ترین دموکراسی های دنیا اتفاق نیفتند. نمونه آن را امروز در واشنگتن دی سی دیدیم. این مایه شرمساری همه آمریکایی هاست و خصوصا آنهایی که وجدا بیدار دارند. 

0 comments Posted by Nasim Fekrat

سیر قهقرایی

 همه چیز در همه جا در حال تغییر مثبت است به جزء افغانستان. در آن ویرانه قومی شب ها خواب ویرانی و قتل عام اقلیت های را می بینند و روزها دقیقا آن را اعمال می کنند. مردمی که از سرزمین های شان رانده شدند، برده شدند و حالا در سنگلاخ های دور و دره های بی آب و علفی زندگی می کنند که اگر از گرسنگی نمیرند زنده بودن شان نه تنها به کسی ضرری نمی رساند بلکه موهبتی است. 

پی بردن به روان اجتماعی مردم جنوب دشوار نیست. کافی است به حال و گذشته ها نگاه کنیم. به عملکرد پادشاهان و حکمرانان شان و نیز به همین وضعیت موجودی که آنها قبضه کرده اند. خوشی و نشاط، غم و اندوه تمام مردم در دست آنهاست. تصور کنید که پشتون ها روزی از جنگ خسته شوند و بخواهند در صلح زندگی کنند. تصور کنید آنها تصمیم بگیرند به زندگی عادی برگردند و بخواهند فرزندان شان مکتب بروند. چه نشاطی خواهد داشت. مردم از شادی در سرک ها خواهند ریخت و جشن و شادی برپا خواهند کرد. در سالهای گذشته نمونه های آن را دیدیم. وقتی صلح چند روزه اعلام شد، مردم به سرک ها ریختند و طالبان را در آغوش گرفتند، عکس  یادگاری گرفتند، اما همه چیز گذرا بود. اهریمن هیچ گاه از ذات خود بیگانه نشد و نخواهد شد.

0 comments Posted by Nasim Fekrat

وبلاگ عزیز!

 من نمی توانم با وبلاگ وداع کنم. حالا بیشتر از گذشته این انگیزه در من شدت گرفته که به وبلاگ نویسی ادامه بدهم. مهم نیست که کسی اینجا را میخواند یا نه، مهم این است که من این وبلاگ را برای خودم زنده نگهدارم. به جایی اینکه در کتابچه بنویسم و بگذارم زیر بالشت، اینجا مینویسم هرچند هم نوشته ها خصوصی باشد. من از لایک و قلبک گذاشتن خوشم نمی آید. میدانم، این سمبول ها جای کلمات را کم کم گرفته اند یا میگیرند ولی من هنوز نمی پذیرم با سمبول حرف بزنم. دوست دارم بنویسم هرچند بی معنی ولی در قالب کلمات. 

من نویسنده خوبی نیستم و هرگز نبوده ام. ولی حرف برای گفتن داشته ام و دارم. پس خیلی زیاد مهم نیست که در چه قالبی بیان کرد، مهم این است که ما بیاندیشیم و بنویسیم هرچند هم دیگران توجه نکنند. نوشتن یک امر شخصی است.

0 comments Posted by Nasim Fekrat

کشف مارکس

 در طی هفته های گذشته مارکس خواندم. برای اینکه بعضی تیوری های ماتریالیسم تاریخی اش را بهتر بفهمم سراغ فویر باخ و هگل رفتم. چقدر خوشحالم از این کشفم و چقدر غبطه میخورم به کسانی که زودتر مارکس را کشف کردند، خوانده اند و فهمیده اند. امروز به این میاندیشیدم که اگر مارکس را 15 یا 20 سال پیش خوانده بودم، درک من از جهان و وضعیت موجود بهتر بود و ای بسا که موقعیت شخصی ام. برای این چند روز، یک حس خیلی سنگینی مملو از فقدان و از دست رفتن زمان بر من غلبه کرد. چه چیزهای را که ما از دست ندادیم! چه فرصت های که تبدیل به قدرت و توانایی بود بی توجه از کنارش رد نشدیم! چقدر بدیهی پنداشتیم چیزهای که مهیا بود ولی حالا به آن می چسپیم. بهرحال، خوشحالم از اینکه مارکس را کشف کردم هرچند دیر. چقدر فکر بکری داشته، چقدر فهم درستی از اجتماع و تاریخ فهم بشر داشته و چقدر خوش فکر بوده! 

0 comments Posted by Nasim Fekrat

فهم مخدوش از وقایع

 چند روز پیش با دوستی در مورد حملات زنجیره ای علیه روزنامه نگاران و فعالان حقوق بشر و یا هم کسانی که سرشان در تن شان میارزد، صحبت می کردم. استدلال این دوست این بود که بعد از شش ماه مردم خسته می شوند و علیه طالبان به پاه می خیزند. این دوستم سالهاست در مطبوعات کار می کند. نگاه اینقدر ساده انگارانه به وضعیت موجود نه تنها اشتباه است بلکه خطرناک است. این وضعیت نامعلوم که همه بسر می برند، معلوم نیست پایانش به کجا خواهد انجامید. هنوز سازمان های امنیتی و اطلاعاتی به این مسئله نتوانسته اند پی ببرند که پشت این نوع حملات اسرارآمیز کیهایند. 

0 comments Posted by Nasim Fekrat

Zahra Mousawi زهرا موسوی و داستان هزاره موشخور

نوت: این یادداشت فقط یک خاطره است نه چیز دیگر. برای من شخصا نژاد (سید و هزاره و نژادهای دیگر) یک برساخت اجتماعی و فرهنگی است نه بیولوژیکی. انسانها همه شبیه همند و اجداد همه ما به آفریقا برمیگردد. 

مطلب مرتبط:
خرده هویت ها و مشکلات نظریه جهانی حقوق بشر

استدلال معیوب که منجر به بی عدالتی می شود

به ایدیولوژی فکر کنیم نه فرد

چیزی بنام "نژاد" وجود ندارد 

امروز در آرشیو عکس های از رادیو آزادی به عکس زهرا موسوی برخوردم. من از آگست سال ۲۰۰۲ تا آگست ۲۰۰۳ در رادیو آزادی منحیث مدیر فنی کار کردم و بعد از کار اخراج شدم.

این عکس مرا به یک لحظه تلخی از زندگی ام برد. من تازه در رادیو استخدام شده بودم، شاید ماه اولم بود. یک روز ريس اداری جنرال ابراهیم به من گفت، این دختر را میشناسی؟ اشاره کرد به بیرون. رویم را چرخاندم، دیدم جلوی دفتر رئیس رادیو، احمد تکل، دختر باریک اندامی از کتاره های آهنی گرفته و به پاین نگاه می کند.

ما در منزل چهارم مصطفی هوتل در چهار راه صدارت بودیم بعدا رفتیم وزیر اکبرخان. من گفتم "نه، نمیشناسم." گفت "این میخوایه وظیفه بگیره ولی از راه دیگر." پرسیدم "از چه راهی؟" دستش را زیر میز برد، پس و پیش تکان داد، گفت "این طوری؟" بعد گفت "از هزاره شماس." من گفتم "خوب به من چه؟" گفت "از قوم تان اس." بهرحال، من آنروز مصروف شدم ولی همان روز وقتی از کنارش تیر شدم برش سلام دادم. روسری سیاه، شلوار سیا و بالاتنه سفید به تن داشت. دختر خوشتیپی بود.

هزاره ها تازه از یک دوره قتل عام بیرون شده بود. دیدن یک هزاره دیگر برای من خیلی هیجان انگیز بود.

دو روز بعد دیدم دوباره پیش دفتر احمد تکل از کتاره گرفته پاین را سیل می کرد. رفتم که خودم را معرفی کنم. وقتی به او رسیدم، گفتم "سلام"، به لحجهء غلیظ ایرانی جواب داد "سلام." من خودم را معرفی کردم، گفتم "هزاره ام از غزنی. در این رادیو هزاره ها کم است. فقط سه نفریم. بعد ازش پرسیدم، "شما هم هزاره استید." گفت "نه، خدا سگم را هزاره نکنه، هزاره موشخور!"

برای لحظه ای پیش چشمم تاریک شد. سرم را خم گرفته رفتم دفتر. پاهایم سنگین بود. نمیدانم چطوری به دفتر برگشتم. جنرال ابراهیم از دفتر مرا دیده بود. وقتی برگشتم ازم پرسید "گپ دادیش؟ چرا چهره تو گشته او بچه؟ کدام گپ بد برت گفت؟" من گفتم " نه، او هزاره نیست." خنده کرد، گفت "ایلای ما بتی، قیافه اش که مثل شماست" فوزیه معاون اداره به من تیز سیل کرد گفت، "کدام گپ خو شده او بچه." من چیزی نگفتم.

بهرحال، آن روز خیلی سخت گذشت. حداقل تا آن لحظه به کسی اجازه نداده بودم مرا تحقیر نژادی بکند. خیلی سنگین تمام شد برایم. تا یک سالی که من در رادیو بودم زهرا کارمند رسمی نبود ولی کارش را بصورت داوطلب و کانترکت از طریق احمد تکل و بعد از طریق رزاق مامون در برنامه های اطفال شروع کرد و تا زمانی که من بودم ادامه داد. آوازه بود که در این مدت احمد تکل و رزاق مامون از او استفاده جنسی می کردند. البته بعدا، رسمی استخدام شده بود، نمیدانم قضیه به کجا رسید. ولی در طی آن مدتی که در رادیو کار کردم، هر روز که او را در دفتر میدیدم، گویی کسی نیشتری در من فرو می کند. هر روز یک راسیست را میدیم که از هزاره ها نفرت داشت.

این حادثه را من با احمد بهزاد و بصیر بگزاد در میان گذشتم. آنها تنها هزاره های بودند که پیش از من در رادیو آزادی استخدام شده بودند. هر دوی شان ناراحت شدند. گفتتند او بی بی است. باید از ما می پرسیدی. بصیر بگزاد را بعدا به بهانه ای از کار برکنار کردند. رادیو آزادی در دست پشتون ها بود و به هر بهانه ای هزاره ها اخراج می کردند.

امروز وقتی به این عکس برخوردم، رفتم در انترنت زهرا موسوی را سرچ کردم. دیدم آدم کلانی شده، حرف های کلانی در مورد حقوق بشر، آزادی و برابری جنسیتی می زند. موهایش را کوتاه کرده است، فیمینیست شده است.

نوت: این عکس را من در دسامبر 2002 در دفتر رادیو آزادی در سرک 15 ویز اکبرخان ازش گرفتم.

*****

در پیوند به این موضوع و پاسخ بعضی ها من این یادداشت را نوشتم. در صحفه اصلی بروید آخرین مطلب است.

7 comments Posted by Nasim Fekrat

عرب ها از اسلام فاصله می گیرند

اخیرا یک تحقیق جامعی که در میان اعراب خاور میانه صورت گرفته نشان میدهد که عرب ها از اسلام فاصله می گیرند. این تحقیق توسط موسسه تحقیقی عرب برومتر (Arab Barometer) در دانشگاه پرنستون بین سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ انجام گرفته است.

چند چیز در این تحقیق جالب است:

۱. شمار بی دینی در همه کشورهای خاور میانه در حال شد است (خبر خوشحال کننده است، نه؟)

۲. زنان حق تصمیم گیری در سطح ملی (بیرون از خانه) را دارند اما نمی توانند در مورد مسایل خانوادگی تصمیم بگیرند.

۳. قتل ناموسی پذیرفته شده تر از هم جنسبازی است.

۴. در میان اعراب اردوغان چهره محبوتر از ترامپ و پوتین است.

۵. اعراب اسرایل را بزرگترین خطر می پندارند.

0 comments Posted by Nasim Fekrat

Kiss them for me

یکی از بهترین آهنگ های که در این هفته شنیدم آهنگ "آنها را از طرف من ببوس" توسط سوزی سو (Siouxsie Sioux) از آلبوم خرافات (Superstition) است. سوزی این آهنگ را با گروه راک انگلیسی بنام Siouxsie and the Banshees که در ده هفتاد میلادی ایجاد کرده بودند، ثبت کرده است. شنیدن این آهنگ اتفاقی بود. شب گذشته من به برنامه شبانگاهی ان پی ار گوش میدادم، مدیر برنامه اعلام کرد که به مناسب سالگرد خواننده این آهنگ قرار است یکی از مهمانان هفته این قطعه را اجرا کند. خواننده جوان و وکالیست Madison Cunningham خیلی قشنگ اجرا کرد. بعد رفتم آنلاین و آهنگ را با صدای اصلی سوزی سو یافتم.

0 comments Posted by Nasim Fekrat

عمده ترین مشکل کشورهای اسلامی

عمده ترین مشکل مردمی که در کشورهای اسلامی زنده گی می کنند این است که دو نوع حاکمان بر آنها حکومت می کنند: یک آنهایی که صدها سال پیش مرده اند و دیگری آنهایی که الان زنده اند. مسلمانان هنوز نتوانسته اند با دنیای فعلی خو و عادت کنند. برای اکثر مسلمانان زندگی ایده آل برگشت به ۱۴ قرن قبل، همان زمان محمد و خلفای راشدین است. محمد و خلفا قرن هاست که مرده اند، اما الان مثل یک رژیم مستبد و دژخیم صفت بر روح و روان میلیون ها انسان حکومت می کنند. از این نظر، مسلمانان آزادی و اختیار ندارند و هرآنچه اتفاق میفته، با تکیه و اعتبار حکمرانان مرده است. 

مشکل دیگر مسلمانان حاکمان فعلی است. عملکرد حاکمان فعلی هم تحت تاثیر مردگان است، یعنی بدون مراجعه به مردگان، آنها نمی توانند کار کنند. درست است که چارچوب حکومت های کشورهای اسلامی سکولار و مدرن است اما نباید فراموش کرد که عاملان آن برای گرداندن چرخ نظام نیاز به پذیرش و اعطای جوازی دارند که هنوز در دست مردگان است. 

خلاصه اینکه، تا زمانیکه حکمرانان مرده بر کشورهای اسلامی حکومت کنند، وضعیت مردم تغییر نخواهد کرد.

0 comments Posted by Nasim Fekrat

سانسور و بدترین ترجمه فارسی

این متن زیر را اسد به من فرستاد. اسکرین شات زیر از یکی از صفحات کتاب ترجمه شده هاروکی موراکامی بنام "کافکا در ساحل" گرفته شده است. کتاب در ایران ترجمه شده و ظاهرا مترجم آن مهدی غبرایی است. ممکن است کسانی دیگر هم ترجمه کرده باشند ولی من تنها به نام این آقا برخوردم. غبرایی عنوان کتاب Kafka on the Shore را "کافکا در کرانه" ترجمه کرده است.

میدانیم که در ایران کتابها سانسور می شود. کتاب صد سال تنهایی را من یک بار به فارسی و بعد دوبار به انگلیسی خواندم. بعد متوجه شدم که در ترجمه کتاب چه بلای روی آن آورده اند. قصد شان این بوده که اسلامی اش کنند. بنام اسلامی کردن موضوعات مهم و حساس کتاب را سانسور کردند و همین روش تا الان در ایران ادامه دارد.

نمونه آن همین بریده ای زیر است که از صفحه فارسی شده ای کتاب هاروکی موراکامی برداشته شده است.  این نوع ترجمه نه تنها ضربه به خود اثر و بی احترامی به نویسنده آن به شمار می رود بلکه بی حرمتی به ادبیات و هنر ترجمه است.  ترجمه فارسی آن ظاهرا از انگلیسی به فارسی برگردانده شده است.

کسانی که کتاب های چاپ و ترجمه شده در ایران را می خوانند متوجه باشند که آنها اکثرا تحریف و تعدیل و یا سانسور شده است. کتاب هاروکی موراکامی هم یکی از نمونه های است که در عصر ما اتفاق میفته. 

متن ترجمه شده به فارسی در ایران

متن اصلی به انگلیسی:

 “But that calm won't last long, you know. It's like beasts that never tire, tracking you everywhere you go. They come out at you deep in the forest. They're tough, relentless, merciless, untiring, and they never give up. You might control yourself now, and not masturbate, but they'll get you in the end, as a wet dream. You might dream about raping your sister, your mother. It's not something you can control. It's a power beyond you-and all you can do is accept it. You're afraid of imagination. And even more afraid of dreams. Afraid of the responsibility that begins in dreams. But you have to sleep, and dreams are a part of sleep. When you're awake you can suppress imagination. But you can't suppress dreams”.  

Haruki Murakami, Kafka on the Shore, Translated from the Japanese by Philip Gabriel, 2005, p 127.

ترجمه درست و دقیق متن به فارسی:

«اما خودت می‌دانی که این آرامش دوام نمی‌آورد. همانند جانوری که خسته‌گی را نمی‌فهمد، به هر کجا روی در تعقیب توست. آن‌ها در اعماق جنگل به‌تو سرک می‌کشند. سخت‌‌جان، جبار، سنگ‌دل و خسته‌گی‌ناپذیرند و دست از سرت بر نمی‌دارند. شاید بتوانی خودت را کنترل کنی، خودارضایی نکنی، ولی در نهایت به عنوان یک خوابِ جنسی خیس به سراغت خواهند آمد. ممکن است خوابِ تجاوز به مادر یا خواهرت را ببینی. چیزی نیست که در اختیار تو باشد. نیرویی است فراتر از توان تو. یگانه کاری که از دستت بر می‌آید این است که آن را بپذیری. تو از تخیل‌ات می‌ترسی. و حتا بیش‌تر از آن از خواب‌هایت می‌ترسی. از مسئولیت‌هایی که در عالمِ خواب دامن‌گیرت می‌شوند. ولی باید بخوابی و خواب‌‌دیدن‌ها بخشی از خواب‌اند. در عالم بیداری می‌توانی تخیل‌ات را سرکوب کنی. اما نمی‌توانی خواب‌هایت را سرکوب کنی». منبع: اسد بودا.

2 comments Posted by Nasim Fekrat

بی بی سی فارسی اطلاعات غلط میدهد

بی بی سی فارسی اطلاعات غلط به خوانندگانش ارايه می کند. خبر کامل را اینجا بخوانید.

نانسی پلوسی رییس مجلس نمایندگان آمریکا خواستار مداخله اعضای دولت و خانواده رئیس جمهوری برای نجات آمریکا شد و با شرورانه خواندن رفتار ئیس جمهوری برای سلامتی او ابراز نگرانی کرد.
خانم پلوسی یک روز بعد از آنکه رئیس جمهوری آمریکا جلسه‌اش را با او به ناگهان ترک کرد گفت آقای ترامپ مشکل مهار اعصاب دارد و قبل از ترک جلسه با مشت روی میز کوبیده است.
این موضع‌گیری نشانه افول بیشتر رابطه میان رئیس جمهوری و حزب دموکرات آمریکاست.
خانم پلوسی روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت برای رئیس جمهوری آمریکا و عاقبت به خیر شدن کشورش دعا می‌کند.

بی بی سی فارسی یا مطلب را درست ترجمه نشده یا عمدا دست به تحریف زده است. این خبر تنها یک طرف قضیه را انعکاس داده ولی طرف دیگرش نادیده گرفته است. حقیقت این است که دیروز ترامپ و نانسی پلوسی هر دو جر و بحث کردند و تقریبا به همدیگر ناسزا گفتند. این کشمکش ها برای انتخابات  ریاست جمهوری ۲۰۲۰  است و ممکن است از این بدتر هم بشود. دیروز پلوسی ترامپ را روانی خطاب کرد و ترامپ نانسی را روانی و دیوانه صدا کرد. اینکه بی بی سی تنها یک طرف قضیه را گرفته جایی سوال است. اصل خبر در سایت بی بی سی بخش انگلیسی نشر شده و آنجا هر دو طرف قضیه را انعکاس داده است.

0 comments Posted by Nasim Fekrat

گی و لزبین در تایوان

خبر قانونی شدن ازدواج گی ها و لزبین ها در تایوان را خواندم. این ویدیو را ببینید. سه زوج در یک روز با هم مراسم ازدواج شان را جشن میگیرند: جنس مخالف، گی و لزبین. این خبر چقدر برای آنهایی که تا حال از این حق بی بهره بودند مسرت آمیز است. تایوان اولین کشور آسیایی است که این حق ابتدایی را به شهروندانش رسمی می کند. این حق هر انسانی است  - از هر جنسی - ولو در هرجایی از دنیا زندگی کند ولی بعضی حکومت ها با همین ابتدایی ترین حقوق انسانی مشکل دارد.

نشانه های ترقی و ترقی خواهی در افق هویت درخشان تایوانی ها جرقه می زند. باشد که این جرقه گوشه های تاریک دیگری آسیا را تحت تاثیر قرار دهد. 

0 comments Posted by Nasim Fekrat

از یاد بردن زبان مادری

نه اینکه ادعا کنم که من نویسندهء خوبی بودم، اما همانقدری که بلد بودم هم از یادم رفته است. زبان یک پروسه سیال است و نیاز به تکرار دارد. هرقدر استفاده شود به همان اندازه روانتر، زیباتر و جذابتر می شود.

الان به بعضی از نوشته هایم که نگاه میکنم از خودم نفرت می کنم. من سالهاست فارسی نخوانده ام و ننوشته ام مگر در صورت ضرورت. الان، نوشتن به فارسی برای من سخت شده است. در خیلی مواقع از انگلیسی ترجمه می کنم. برای من زبان مبدأ انگلیسی شده و این هم خوب است و هم بد. بدی اش اینجاست که من باید ترجمه کنم چون فارسی یادم نمی آید. حسنش اینجاست که من زیاد نیازی به فارسی ندارم.

0 comments Posted by Nasim Fekrat

The tenacity of prejudice

من خیلی چیزها را به سادگی از یاد می برم، اما بعضی چیزهاست که فراموش کردنش برایم سخت است. چند سال پیش، سال سوم کالج بودم. یک خانم افغان در کافی شاپ کتابخانه کار می کرد. خانمی خوب و خوش اخلاقی بود. اهل شوخی و سر به سر گذاشتن بیهوده بود. گاهی عکس دخترش را به من نشان میداد. میگفت دخترم را میگیری، برت میدم. میدانستم اینها را از شوخی به من میگفت. بعضی وقت ها اگر خوش خلق بود در بدل یک پیاله قهوه کوچک پیاله بزرگ به من میداد. میگفت، نگویی که وطنداری نکردیم.

یک روز، از یکی از همکارانش چیزهای عجیبی در باره اش شنیدم. همکارش به من گفت که من از خانم فلانی پرسیدم که شما هر دوی تان افغان هستید ولی چرا چهره شما فرق دارد. خانم افغان برش گفته که این مردم شهری نیستند، در کوه ها زندگی می کنند و در میان شان آدم خواری رایج است.

 برای چند لحظه گیچ شدم. بعد برش توضیح دادم که نه این طور نیست، شاید او دچار سوء تفاهم شده باشد. در گوگل مپ نشان دادم. گفتم، آری، من از قوم هزاره هستم و اکثر آنها در بلندی ها و کوه های مناطق مرکزی افغانستان زندگی می کنند ولی آدم خواری در میان شان رواج نیست.

امروز این خاطره دوباره به یادم آمد. راستش از پی بردن به عمق و ریشه این نوع تعصب عاجزم. نفرت چقدر در بعضی ها ریشه دوانده که حتی بعد از سالها زندگی در آمریکا هنوز نمی توانند روی آن غلبه کنند. الان کوشش میکنم خودم را راضی کنم که ممکن است این خانم افغان چنین حرفی را نگفته و ممکن است آن خانمی که این حرف را به من گفت دچار سوء تفاهم شده باشد. 

0 comments Posted by Nasim Fekrat